Mars’ta Nasıl Hayatta Kalabileceğiz? 20 Fare Bunu Çözebilmemiz İçin Uzaya Gidiyor! Rasyonalist.org — Evrim Ağacı içerikleri 2019
SpaceX tarafından, cuma sabahı Florida’nın Cape Canaveral Hava Kuvvetleri İstasyonundan hedefi Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) olmak üzere bir Falcon 9 roketi fırlatıldı. İnsansız olmasına rağmen, roket bazı önemli yolcular taşıyor. Bu yolcular, 20 laboratuvar faresinden oluşuyor.
Fareler, Northwestern Üniversitesi Uyku ve Günlük Biyoloji Merkezi (CSCB) tarafından yapılan bir çalışmanın bir parçası. On farenin 90 gün boyunca yörüngede kalarak rekor kırması, kalan on tanesinin de 30 gün sonrasında Dünya’ya geri gelmesi planlanıyor. Araştırmacılar, farelerin sirkadyen ritimlerini (24 saatlik devirlerde meydana gelen biyolojik süreçleri), mikrobiyomlarını (vücutta ve içinde yaşayan bakteriler ve diğer mikroorganizmalar) ve diğer fizyolojik süreçlerini nasıl etkilediğini görecekler.
Bu yeni çalışma, CSCB araştırmacılarının da üzerinde çalıştığı, NASA’nın İkizler Araştırmasına dayanıyor. Bu proje için astronot Scott Kelly bir yılını ISS’de geçirirken yine bir astronot olan ikiz kardeşi Mark yeryüzünde kalarak kontrol görevi yaptı. Bu yılın başlarında NASA çalışmanın ön bulgularını yayınladı ve Scott’un uzaydaki günlerinin genlerinin yüzde 7'sini etkilediğini belirtti.
ISS’ye giden 20 farenin de, bir NASA araştırma tesisinde Dünya’da kalacak özdeş kardeşleri mevcut. Orada, yükseklerde uçan kardeşleri ile aynı koşulları, yani aynı aydınlatma, aynı sıcaklıklar ve çalışmaları sadece üç günlük bir fark ile yaşayacaklar.
Fareler ve insanlar biyolojik olarak farklı olsalar da umut edilen şey; bu koşulların neredeyse aynı olan tekrarının, uzayın bedene olan etkisini anlamamız konusunda İkizler Araştırması’ndan daha iyi sonuçlar verebilmesidir. Sonuçta Scott ISS’de iken, erkek kardeşi yeryüzünde yaşamaktaydı ve çalışmanın sonucunu etkileyecek şeyler yapmış olma olasılığı var.
Mars’a Yolculuk
Uzay’da kalmanın, görme kaybı, kanser, psikolojik rahatsızlıklar gibi sayısız sağlık sorunlarına yol açabileceği riskini zaten biliyoruz. Ancak uzayda uzun bir süre kalan bir insan bedeninin tam olarak nasıl etkileneceğini bilmiyoruz. Mars’a yapılacak bu yolculuğun birkaç yıl alacağı düşünülürse, komşu gezegenimize birilerini göndermeden önce bunu anlamaya ihtiyacımız var.
90 gün kulağa çok uzun gelmese de bu bizim hayatımızda 9 yıla denk bir süre. Bu yüzden bu küçük astronot fareler, yaşamımızın küçümsenemeyecek bir kısmını Dünya atmosferinin ötesinde geçireceğimizde ne olacağını bilmemizin birer anahtarı olabilirler.
Çeviri: Ayşe Ege Palaz
Referanslar:
Futurism, “The Digest: 20 Mice Are Going to Space To Help Us Figure out How to Survive on Mars”
<https://futurism.com/astronaut-mice-iss-mars/>
Northwestern University, “Gutsy Fareler Northwestern-Led Uzay Projesi ile Uzaya Fırlatılışı”
<https://research.northwestern.edu/news/gutsy-mice-blast-northwestern-led-space-project>
